به گزارش سلامت نیوز به نقل از خبرآنلاین، صنعت مکمل‌های غذایی اکنون یکی از سودآورترین بخش‌های اقتصاد سلامت در جهان است. ارزش بازار جهانی این محصولات در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۱۷۰ میلیارد دلار رسیده و انتظار می‌رود رشد آن در سال‌های آینده نیز ادامه یابد.
اما متخصصان هشدار می‌دهند که پشت بسیاری از این ادعاهای جذاب، شواهد علمی محکمی وجود ندارد و تبلیغات بیش از واقعیت‌های پزشکی در گسترش این بازار نقش دارند.

علم چه می‌گوید؟

برخی مطالعات اولیه، مکمل‌هایی مانند ویتامین D، امگا-۳ و آنتی‌اکسیدان‌ها را در پیشگیری از بیماری‌هایی چون سرطان، افسردگی یا مشکلات قلبی مؤثر دانسته بودند.
اما بررسی‌های دقیق‌تر، از جمله کارآزمایی‌های تصادفی‌شده (RCT)، نشان داده‌اند که مصرف این مکمل‌ها در افراد سالم، تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش خطر بیماری‌های غیرواگیر ندارد.
حتی پژوهشی منتشرشده در مجله BMJ تأکید می‌کند که استفاده روزمره از مکمل‌ها در افراد بدون کمبود تغذیه‌ای، نه تنها سودمند نیست، بلکه گاهی می‌تواند خطرناک باشد.

خطرات پنهان مصرف بی‌رویه مکمل‌ها

کارشناسان هشدار می‌دهند که مصرف خودسرانه و بیش‌ازحد ویتامین‌ها ممکن است اثرات معکوس بر سلامت داشته باشد.
به‌عنوان مثال:

• دوز بالای ویتامین A می‌تواند موجب آسیب کبدی شود.

• مصرف زیاد ویتامین D یا آهن احتمال مسمومیت، تهوع یا یبوست را افزایش می‌دهد.
  مرکز ملی سلامت مکمل‌ها (NCCIH) نیز اعلام کرده که برخی مکمل‌ها با داروهای تجویزی تداخل دارند و در زنان باردار، کودکان یا بیماران مزمن خطرسازند.

روان‌شناسی مکمل‌گرایی؛ احساس سلامت به‌جای واقعیت سلامت

مطالعات نشان می‌دهد مصرف‌کنندگان مکمل معمولاً سبک زندگی سالم‌تری دارند؛ بیشتر ورزش می‌کنند و رژیم غذایی بهتری دارند. همین امر باعث می‌شود در پژوهش‌های اولیه، اثر مثبت مکمل‌ها بیش از واقعیت جلوه کند.
از سوی دیگر، بسیاری از مردم مکمل مصرف می‌کنند نه از سر نیاز فیزیولوژیک، بلکه برای احساس کنترل بر سلامت، کاهش اضطراب بیماری یا صرفاً تحت‌تأثیر تبلیغات. این رفتار، به‌ویژه در دنیای مدرن، به نوعی مصرف‌گرایی سلامت‌محور تبدیل شده است؛ جایی که قرص‌ها جایگزین تغییر سبک زندگی می‌شوند.

کارشناسان تغذیه تأکید می‌کنند که در افراد سالم، یک رژیم غذایی متنوع و متعادل می‌تواند تمام نیازهای بدن به ریزمغذی‌ها را تأمین کند. مکمل‌ها تنها زمانی مفیدند که با تشخیص پزشک یا آزمایش کمبود خاص تجویز شوند.
در غیر این صورت، هزینه‌ای که صرف «سلامت در بطری» می‌شود، ممکن است نه تنها فایده‌ای نداشته باشد، بلکه سلامت را نیز به خطر اندازد.